KATARZYNA KOBRO
Urodzona 26 stycznia 1898 roku w Moskwie rzeźbiarka. Znana przede wszystkim jako autorka kompozycji przestrzennych i manifestów dotyczących rzeźby nowoczesnej. W 1917 roku rozpoczęła studia artystyczne w Moskiewskiej Szkole Malarstwa, Rzeźby i Architektury.
W 1920 roku przeprowadziła się do Smoleńska, gdzie uczyła rzeźby w Szkole Ceramiki, a w 1921 roku wzięła ślub cywilny z Władysławem Strzemińskim. W latach 20. para wielokrotnie się przeprowadzała (Szczekociny, Brzeziny, Żakowice, Koluszki), żeby w 1931 roku ostatecznie osiąść w Łodzi. Kobro była członkiem grup artystycznych Blok i Praesens. Aktywnie uczestniczyła w tworzeniu Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy a.r. W 1927 roku Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński przygotowali projekt kabiny tytoniowej na konkurs zorganizowany przez Magistrat m.st. Warszawy. W 1931 roku nastąpiło otwarcie Sali Sztuki Nowoczesnej w Muzeum Sztuki w Łodzi, a w 1946 roku Władysław Strzemiński zaprojektował w tym miejscu Salę Neoplastyczną, w której wyeksponowane były kompozycje przestrzenne Katarzyny Kobro.
W 1936 roku artystka urodziła córkę Nikę. Lata wojny spędziła głównie w Łodzi. Od 1949 roku pracowała jako nauczycielka języka rosyjskiego w I Szkole Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. W 1951 roku zmarła w Domu dla Nieuleczalnie Chorych w Łodzi.
Od 2001 roku wręczana jest Nagroda im. Katarzyny Kobro. Przypada ona polskim artystom o twórczej progresywnej i poszukującej postawie.
(…) należy stanowczo i bezpowrotnie raz na zawsze uświadomić sobie, że rzeźba nie jest ani literaturą, ani symboliką, ani indywidualną psychologiczną emocją. Rzeźba jest wyłącznie kształtowaniem formy w przestrzeni. Rzeźba zwraca się do wszystkich ludzi i przemawia do nich w sposób jednakowy (…)
Katarzyna Kobro Rzeźba i bryła, Europa, nr 2, 1929
KABINA TYTONIOWA
Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński stworzyli w 1927 roku projekt Kabiny Tytoniowej na Konkurs sondażowy, nierealizacyjny ogłoszony przez Magistrat m.st. Warszawy, w związku z dążeniem władz Warszawy do uporządkowania wyglądu ulic miasta, w tym małej architektury ulicznej. Za projekt oznaczony numerem 19 duet artystyczny otrzymał II nagrodę w kategorii Kabin do sprzedaży wyrobów tytoniowych.
W projekcie zostały spełnione wszystkie wymagania organizatora:
- powierzchnia zabudowy nie przekraczała 3–4 mkw.,
- lekka konstrukcja szkieletowa ułatwiała montaż i demontaż ścian,
- ochrona sprzedającego i klienta od warunków atmosferycznych,
- w środku sześć półek przeznaczonych do ekspozycji towarów tytoniowych,
- czytelne napisy tytoń i papierosy wyeksponowane na trzech ścianach konstrukcji.
REKONSTRUKCJA KABINY TYTONIOWEJ
Model 3D Kabiny tytoniowej powstał na podstawie czarno-białych fotografii projektu konkursowego Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego opublikowanych w piśmie Architektura i Budownictwo, 1928, nr 8 (VIII). Projekt uwzględniał rzuty ze wszystkich stron obiektu. W mojej rekonstrukcji nadałam kolory ścianom kabiny, chociaż nie ma informacji na temat użycia kolorów w projekcie konkursowym. Podjęłam tę decyzję na podstawie analizy innych projektów przestrzennych Katarzyny Kobro i Władysława Strzemińskiego. Użycie kolorów z palety neoplastycznej jest wyróżnikiem twórczość Katarzyny Kobro, dlatego taką kolorystyką posłużyłam się w trakcie realizacji modelu 3D.
Bibliografia:
W setną rocznicę urodzin. Katarzyna Kobro 1898 – 1951, red. Elżbieta Fuchs, Zenobia Karnicka, Janina Ładnowska, Jacek Ojrzyński, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2005
Teoria widzenia Władysław Strzemiński, red. Iwona Luba, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2016
Atlas nowoczesności. Kolekcja sztuki XX i XXI wieku, red. Anna Saciuk-Gąsowska, Jarosław Suchan, Łukasz Zaremba, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2017
Katarzyna Kobro i kompozycja przestrzeni Janusz Zagrodzki, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1984
Kobro. Skok w przestrzeń Małgorzata Czyńska, Wydawnictwo Czarne, Warszawa 2015